نور به عنوان مهمترین عنصر اصلی در استراکچر ساختمانها نقش اساسی دارد. امروزه تعریف نور و روشنایی علاوه بر جنبه کاربردیاش که همان روشنایی است، بُعد زیبایی را نیز در بر گرفته و از آن برای زیباسازی نمای درونی و بیرونی ساختمانها استفاده میشود. با توجه به عرضه انواع محصولات روشنایی این اختیار به دکوراتورها و طراحان داده میشود که بتوانند در فضای موجود از حداکثر خلاقیت خود جهت طراحی داخلی به وسیله نور و طیف نوری استفاده کنند. اینکه از چه نوع تجهیزات روشنایی استفاده شود و یا منابع نوری در کجای فضا تعبیه شود بر عهده کارشناسان و طراحان مجرب است. طراحان با توجه به چگونگی زاویه پرتو نوری و انعکاس نورها متناسب با شرایط، نوع فضای کاربردی اعم از مسکونی، تجاری، اداری و یا درمانی متناسبترین نورپردازی را انتخاب کرده و با انواع نورها فضا را مزین میکنند. در ادامه به شرح مختصری درباره اهمیت نور، محصولات روشنایی و چگونگی نورپردازی در فضاهای عمومی میپردازیم؛
نورپردازی فضاهای عمومی
فضاهای عمومی به عنوان بخشی که اغلب افراد با آن سروکار دارند از نظر نورپردازی بسیار حائز اهمیت است، به دلیل آنکه سبک نورپردازی و تنالیتههای رنگی نور بایستی به گونهای باشد که نه تنها با شرایط کاری محیط مطابقت داشته باشد، بلکه با روحیات اغلب مراجعینی که در آن محیط هستند نیز سازگار باشد. برای نمونه تجهیزات روشنایی که در یک بیمارستان استفاده میشود، با تجهیزاتی که در یک هتل به کار میرود، متفاوت است. هر دو محیط از جمله فضاهای عمومی محسوب میشوند اما بایستی در سبک نورپردازی آن یک سری جزئیات مانند چگونگی تابش نور، تعبیه منابع نوری و نوع محصولات روشنایی رعایت شود. استفاده از چلچراغهای بزرگ و نورهای تزیینی بیشتر برای لابیها و هتلها به کار برده میشود، اما به مراتب برای روشنایی بیمارستانها و بخشهای درمانی بایستی از نورهای پراکنده و لامپهای تنظیم کننده نور استفاده کرد تا نور تنها در یک نقطه متمرکز نشود. نورپردازی در فضاهای عمومی از جمله فرودگاهها، سالنهای اجتماع، ورودی خانهها، هتلها، لابیها و سایر اماکن عمومی به خصوص اماکن اداری، تجاری، آموزشگاهها و غیره نه تنها لازم و ضروری است، بلکه بایستی با بهترین کیفیت و نوینترین تجهیزات روشنایی نورپردازی شود. امروزه نور در معماری، دارای زیبایی تاثیر گذاری است که از نظر روانشناسی باعث آرامش خاصر افراد نیز میشود. ناگفته نماند که با توجه به سلیقه طراحان، در فضاهای عمومی از نورهای خطی و یا نقطهای به وفور استفاده میشود. با پیشرفت فناوری در هر زمان با انواع تازهترین محصولات روشنایی در بازار مواجه هستیم که علاوه بر زیبایی ظاهری، کاربردهای بسیاری را نیز در بر دارند
ناگفته نماند که برای نورپردازی فضاهای عمومی، نوع معماری را نبایستی فراموش کرد. هر سبک از نورپردازی برای یک نوع معماری خاص تعیین میشود. به عبارتی بایستی نوع استفاده از تجهیزات روشنایی با سبک معماری محیط همخوانی داشته باشد تا محیط از نظر بصری خوشایند و مطلوب جلوه کند. همچنین در بخشهایی از محیط ما با فضاهای کم نوری مواجه هستیم که حتی در طی روز فاقد نور طبیعی هستند، بنابراین بایستی نورپردازی مصنوعی در این نواحی به گونهای برنامهریزی و تعبیه شود که طراحی موثری را به خود اختصاص دهد
چگونگی نورپردازی در محیط های اداری
تجهیزات روشنایی که در محیطهای اداری و سازمانی استفاده میشود به مراتب بسیار یکنواخت هستند، در صورتیکه میتوان در اینگونه شرایط کاری از یک سری محصولات روشنایی مدرن مانند نورهای خطی استفاده کرد. ویژگی نورهای خطی در سازگاریشان با هر نوع محیطی اعم از اداری، تجاری و یا مسکونی است. در واقع میتوان از این نورهای خطی ناموازی و یا موازی در هر مکانی به سادگی استفاده کرد. نورهای خطی به عنوان یکی از بهترین محصولات روشنایی در صنعت نور و روشنایی شناخته شدهاند که میتوان تلفیق سادگی و مدرنیته را در فرم آن به راحتی مشاهده کرد. البته اماکن اداری به گونهای هستند که طراحان برای تامین نور از اختیارات قابل توجهی برخوردار هستند و میتوانند با یک طراحی از پیش تعیین شده به راحتی محیط را با انواع محصولات روشنایی مزین کنند. از دیگر محصولات مناسب برای تامین نور در فضاهای اداری میتوان به نورهای پانلی، نورهای تاکیدی و یا متمرکز اشاره کرد. همچنین اگر چنانچه در نزدیکی میز کار نیاز به روشنایی باشد میتوان از انواع چراغهای آویز بهره برد
نورهای خطی توکار انواع نورهای خطی عبارتند از:
نورهای خطی روکار
نورهای خطی آویز
با توجه به نوع معماری، طراحی داخلی و سایر عناصر زیبایی شناسی میتوان از انواع نورهای مدرن خطی استفاده نمود.
چگونگی نورپردازی در محیط های ورزشی
محیطهای ورزشی از جمله اماکن عمومی به شمار میرود که نورپردازی آن بایستی کمی متفاوتتر از سایر اماکن عمومی باشد. به همین دلیل از میان اماکن عمومی در این بخش به نحوه نورپردازی اماکن ورزشی و باشگاهها اشاره میکنیم. برای نورپردازی در این اماکن بایستی از انواع محصولات روشنایی استفاده شود که به وضوح تنوع روشنایی در آن نمایان باشد. تنوع نوری سبب میشود که فضا حالت یکنواخت و خسته کننده جلوه نکند. علاوه بر آن بهرهمندی از انواع طیف نوری قابل تنظیم که به نوعی تحرک و انگیزه را در افراد ایجاد کند نیز از جمله عواملی است که بایستی در اماکن ورزشی به کار رود. چگونگی نورپردازی در باشگاهها تعیین کننده میزان انرژی و سطح روحی ورزشکاران است. برای نورپردازی باشگاههای ورزشی میتوان از انواع محصولات مدرن، لامپهای هالوژنی، نورهای خطی، انواع لامپهای تنظیم کننده طیف نوری و مانند اینها بهرهمند شد. قطعا یک نورپردازی هیجان انگیز در قیاس با نورهایی با سایه روشنهای ملایم که برای سایر اماکن استفاده میشود، مناسبتر است. بنابراین آنچه که در نورپردازی محیطهای ورزشی حائز اهمیت است، تاثیر نور بر حالات و میزان روحیه ورزشکاران است
محصولات روشنایی و تجهیزات جانبی آن:
قابل ذکر است که محصولات روشنایی دارای یک سری تجهیزات جانبی است که به طور خلاصه به شرح اینگونه تجهیزات میپردازیم؛
- سوئیچینگ؛ یکی از قسمتهای مهم چراغهای پاور ال ای دی، سی او بی، اس ام دی است
- فریم دایکاست؛ اینگونه فریمها در انواع مختلف ۸ سانتی متری و از جنس آلومینیوم عرضه میشود
- فریم گچی توکار؛ برای تعبیه چراغهای توکار از فریم های گچی بهره گرفته میشود. میتوان با توجه به رنگ سقف از انواع مختلف فریمهای گچی استفاده کرد.